Festas

Eens in de zoveel tijd organiseren de bewoners in deze streek rond Mértola een dorpsfeest, ze noemen het Festas, feest. In juli en augustus zijn er verschillende meer of minder traditionele festiviteiten om te kijken, te luisteren en vooral mee te doen. Half juli in mijn dorpje. Een mooie gelegenheid om meer bewoners te zien en te leren kennen. Het programma had Portugese volksmuziek (geen Fado, maar muziek van Alentejo), optredens van zangkoren en ‘bandjes’, samen dansen en afsluitend op zondag een processie met de Heilige Maria door het dorp. Op vrijdag “deed ik mee” met het voorlezen van gedichten. Daarover straks meer.
De meeste dorpjes in de omgeving van Mértola hebben een of meer huiscafeetjes. Je weet wel, voor heerlijke espressootjes, biertje drinken uit de fles en volle glaasjes gekoelde rode wijn. In mijn dorpje is geen café maar wel een Sociedade, een soort dorpshuis met een dorpsplein waar alle festiviteiten plaatsvonden. Heel klein dorpspleintje, heel knus. Een klein podium staat er en een bijgebouwtje waar door het opgeklapte raam wat verkocht kan worden. Chips, broodjes met van alles er tussen. En lootjes, met voor mij veel ‘nieten’ natuurlijk. En koffie, water, wijn, bier…
Het feestprogramma begon, zoals altijd hier, met een woordje van iemand van de gemeente Mértola en Manuel, de ‘baas’ van het dorpje namens het organiserende clubje mensen. In het dorp is Manuel een belangrijke man. Na de opening werden gedichten voorgelezen. Dat vind ik een hele bijzondere dorpsactiviteit. Ik had me er geen voorstelling van gemaakt. Nam aan dat het alleen een vrouwenaangelegenheid zou zijn in het voor mij nog wat patriarchale Portugal. Maar nee, zowel mannen als vrouwen van alle leeftijden uit de streek lazen eigen werk voor, of dat van bekende streekdichters. Ik weet dat het bij de Portugese cultuur hoort dat je uitgebreid vertelt over je familie, over je opa’s en oma’s, vader, moeder, broers, zussen en je kinderen en kleinkinderen: wat zij doen, wat jij doet, waar je vandaan komt en wat je zoal in je leven meegemaakt hebt. Iedereen doet dat. En sommige leggen die verhalen over allerlei aspecten van het dagelijkse leven van de familie en het dorpsleven vast in gedichten. En gebruiken onder andere de dorpsfeesten om die verhalen in dichtvorm voor te dragen en door te vertellen. In elk dorp van Alentejo vind je wel een of meer (volks)dichters. En clubjes van mensen die van gedichten houden en bij elkaar op bezoek gaan om samen dit soort gedichten te schrijven, te lezen en voor te lezen. De dichters of voorlezers komen uit alle lagen van de bevolking, ze zijn ze taxichauffeur, huisarts, verpleegster of huisvrouw. De gedichten die ze schrijven of verzamelen gaan vooral over wat ze zelf meemaken. Over de liefde, het sterven, het vergankelijke, het mooie land én de heerlijke wijn. Dorpsdichters speelden vroeger en spelen nu nog steeds een belangrijke rol in het culturele leven van de dorpsgemeenschappen in Portugal. Soms worden ze gevraagd om in opdracht een gedicht te schrijven bij bepaalde gelegenheden: geboorte van een kind, overlijden van een familielid, een huwelijk etc. De dichter draagt dan zijn of haar poëzie zelf voor. En voegt daar vaak nog enkele ‘vrije’ verzen aan toe.
Toen ik me die vrijdagmiddag onder het afdak meldde om het voorlezen van gedichten mee te maken, werd ik hartelijk verwelkomd. Ook werd ik uitgenodigd om mee te doen en kreeg een gedicht overhandigd om voor te lezen. Ik aarzelde, lef heb ik wel, maar toen ik de anderen hoorde voorlezen in het dialect van de streek, besloot ik het toch niet te doen. Ik zou met mijn geringe kennis van het Portugees het gedicht meer fonetisch voorlezen dan met de vereiste dictie. En zou daarmee afbreuk doen vond ik aan de ziel en zeggingskracht van het gedicht.

Na een korte pauze, bracht een koor bestaande uit vrouwen uit de streek verschillende liederen ten gehore. Het zingen lijkt in de verte op Fado, omdat de stemmen ook heel speciaal op en neer gaan. Bijzonder om me te maken, want dit kennen wij zo niet in Nederland.

Zaterdag was er een traditioneel bandje en een accordeonist bracht vlotte muziek ten gehore. Ik heb zelfs nog even “gedanst”.
Zondag liep ik mee met de processie door het dorp. Eigenlijk zou ik het best fijn vinden als Maria een oogje op mij hield hier.

De verhuizing, moed en moedig.

Dank voor alle felicitaties en reacties op het blog over de verhuizing. Ontzettend leuk. Sommigen spreken in hun reactie van moed en moedig. Vast bedoeld als een compliment: die heeft lef. Maar ik kan het ook lezen als een welgemeende uiting van bezorgdheid / zorg. Zo van: het is nogal wat waar je aan begonnen bent meid. Red je je wel?
Dat laatste daagde me uit. Ik heb daarom even gekauwd op de vraag of het nou moed vergde of moedig was? Is het definitieve vertrek uit Nederland moedig?
Om een beeld te krijgen wat er met moedig / moedig bedoeld wordt, heb ik opgezocht wat wijze mensen daar al over gezegd hebben (citaten.net).
Een uitspraak van Confucius trof me. Die komt dicht bij wat ik voel bij moed: Als men ziet wat juist is, en het nalaat, is dat een gebrek aan moed. Als je mijn stappen in die zin als moedig ziet, heb je gelijk. Als je mijn eerdere blogs ook hebt gelezen waren de stappen eigenlijk onvermijdelijk. Maar moed gaat verder voor mij dan dat iets onvermijdelijk wordt. Er is, vind ik, een wezenlijk verschil tussen innerlijke moed (het durven opperen bij jezelf, er open voor durven staan, out of the box durven denken) en de moed om het ook daadwerkelijk te gaan doen. In feite in een zwart gat springen terwijl je niet precies weet wat er gaat komen. Erich Fromm bevestigde dat moed meer is: De moed om zekerheden los te laten is een vereiste voor creativiteit. Ik heb in mijn leven en werk tegen wil en dank veel zekerheden moeten loslaten. Niet fijn in eerste instantie, totdat ik ontdekte dat vrijwillig en bewust loslaten (soms in een zwart gat komen / springen) innerlijk vertrouwen oplevert dat het hoe dan ook goed komt. Het maakt niet uit wat je moet loslaten: je werk, je huis, je (overlevings-)gedrag, je zorgen om anderen, je voedingspatroon, hoe je met stress omgaat… het komt op enig moment goed. Martin Luther King zei: Wij moeten voortdurend dijken van moed opwerpen tegen de stormvloeden van de angst. Loslaten vergt dubbele moed. Je moet het eerst durven denken en daarna ook durven doen. Uit eigen ervaring weet ik nu, en velen met mij, jij misschien ook, dat er altijd iets anders voor in de plaats komt. En dat dit andere vaak iets beters, iets krachtigers en vooral ook beweeglijker is. Waardoor je anders, flexibeler, breder en genuanceerder gaat kijken (is het wel zo? klopt mijn gevoel wel? heb ik niet teveel aangenomen) en je mogelijkheden gaat zien. Je wordt losser, creatiever….

Mijn volgende blog gaat over een bezoekje aan het ziekenhuis. Een bijzondere ervaring.

Het heeft even geduurd, maar hier is toch het volgende blog. Midden in een hete zomer en een tijd waarin iedereen op vakantie is. Er is veel gebeurd. Ook dingen die het moeilijk maakten te schrijven. Een lange beschrijving daarvan boeit niet echt, dus daarom in het kort het verhaal over ‘eind goed, al goed’……..
Ik heb het stuk land op de heuvel met een bouwvergunning niet gekocht. Nieuwe landelijke wetgeving inzake brandpreventie in het landelijke gebied van Portugal, een noodzakelijk gevolg van de vreselijke branden met slachtoffers de afgelopen twee jaar, maakten het onmogelijk.
Oh, wat had ik het er moeilijk mee! Wat nu?? Een nieuwe zoektocht naar een stuk grond? Wat kan er eigenlijk nog wel? Goed stuk was ik … tot ik via vrienden op een huis stuitte in het Zuid-Oosten van Alentejo, dat heel erg in de buurt komt van wat Rob en ik voor ogen hadden: een voor mij betaalbaar alleenstaand verzorgd huis, minimaal 2 slaapkamers, alles gelijkvloers, met prachtig uitzicht én zwembad. Én fruitbomen, en een annex… Yes, I did it! Ik kocht het op 28 juni jl. En omdat de verkopers veel goede en bruikbare spullen hebben achtergelaten, ben ik al verhuisd, met de spullen die ik in mijn tijdelijke huis had! Mijn eigen spullen uit de opslag komen 26 of 27 juli.
Nu is mijn emigratie dan toch echt een feit. Ik heb me laten uitschrijven in Nederland en laten inschrijven als Nederlandse resident in Portugal, inwoner van Mértola, waar mijn dorpje bij hoort.

Deze foto (hopelijk door jullie te openen) laat zien wat een droom het is om hier te wonen.

https://photos.app.goo.gl/VWB7QRXyx1BSuKNV7

Mijn volgende blog gaat over het kalme, eenvoudige leven in een klein dorpje op het platteland van Portugal. Weg van de drukte en de stress en het vele moeten wat mijn gezondheid op den duur zo aangetast heeft. Met een streven naar gezond leven en pure voeding enerzijds maar toch ook deel uitmaken van de gemeenschap. Zowel lokaal als digitaal via de sociale media én met de modernste mogelijkheden: het nieuws blijven volgen via de Nederlandse televisie!!

Mijn vriend Rob had een van de eerste keren dat we in Portugal waren een paar wijnfleskurken gekocht met een typische, bontgekleurde Portugese haan erop. Hieronder de afbeelding. Rob en ik vroegen ons af waar dit symbool voor staat of waar het vandaan komt.
Mijn lerares Portugees mailde me onlangs het verhaal er over, een legende, want er gebeurt volgens de katholieke traditie een wonder. Ze had het verhaal op een wijnetiket gevonden, in het Portugees natuurlijk, want dan kon ik er mooi mee oefenen.
Het is leuk dit verhaal over de oorsprong van deze haan in dit blog op te nemen. Uiteraard in het Nederlands.

Een maand ben ik nu in Portugal. In februari woonde ik in een vakantiehuis in het dorpje Bens. En sinds vrijdag 1 maart in een leuk, pas opgeknapt huis in een dorpje dichter bij Mértola. Piepklein, maar het heeft, in tegenstelling tot het meer landelijke Bens, een cafeetje. En je bestelt daar niet een café of espresso maar ‘café da máquina’. Inderdaad, je vraagt koffie van de machine en je krijgt je espresso. Voor 60 eurocent. Héérlijk. Je loopt met je kopje naar buiten waar langs de voorkant en pal langs de weg eenvoudige tafeltjes en stoeltjes opgesteld staan. Daar, al kletsend met de dorpsbewoners, maar dat zit er bij nog niet in, drink je je espresso met teugjes op. De bewoners zijn gemixt. Sommige zijn hier geboren of wonen hier al jaren en zijn herder of hebben koeien. Anderen wonen hier alleen, ook buitenlanders, of hebben hier een tweede huis en werken of wonen elders. In Mértola, of de Algarve. Het is ontzettend leuk iedereen te ontmoeten. Zaterdag kwam ik een 81 jarige Nederlander tegen, Nico, een sportieve statige bruinverbrande man, geboren in Rotterdam maar wonend met zijn vrouw in de Betuwe. Hij werkte zijn hele leven als een soort technische Willy Wortel voor de luchtmacht en de Nato. Daarvoor reisde hij veel. Prachtige verhalen. Al jaren reist hij 6 maanden per jaar in een oude camper door Zuid-Europa om lange afstandswandelingen te maken en voor zijn hobby archeologie. Om de twee maanden wisselt hij van land. Hij komt al jaren in dit deel van Portugal en smoest in het Portugees, blijkbaar goed verstaanbaar, met de dorpsbewoners. Kletst bij het cafeetje veel met Brian, een Engelsman, weduwnaar en zeventiger, die al veertig jaar hier woont. Brian blijft hier wonen voor zijn gezondheid: reumatoïde artritis. Net als ik, maar hij loopt veel slechter. Brian is ook met goede voeding bezig, dus toen hij hoorde van mijn allergieën, bood hij aan me in contact te brengen met boeren / kleine winkeliers die bv. geitenkaas maken of lamsvlees verkopen. Ik voel me al redelijk op mij gemak hier.

Het cafeetje met haar eigenaresse, Louisa, zorgt er voor dat ik als nieuwkomer een contactpunt heb. Iedereen komt daar voor koffie of een wijntje. Louisa kent iedereen, zorgt dat je gezien wordt, kookt maaltijden voor je als je wilt en is meteen hulpvaardig als je vragen of een probleem hebt. Ze spreekt geen woord Engels dus we communiceren met handen en voeten als ik er met mijn beginners Portugees niet uit kom. Zo kreeg ik geen koffie uit mij espressoapparaat… Met de eigenaar van het huisje aan de lijn kwam ze bij me langs om te laten zien wat ik verkeerd deed …… je moet van de koffiecupjes voor dit apparaat de folie afhalen…. Tja..

Je kunt in het gebied rond Mértola fantastisch wandelen, je mag overal lopen en genieten. De hekken zijn er alleen voor de schapen of koeien.
Zondagochtend liep ik een rondje om het dorp. Hierbij een paar foto’s.

Vandaag kwam ik het hieronder opgenomen artikel tegen waarbij de inhoud me uit het hart gegrepen is. Ik hoop van harte dat hier nu eens breed en fundamenteel in het basisonderwijs over wordt gesproken en dat er eerlijk gereflecteerd wordt op de effectiviteit van het huidige (reken-)onderwijs.

Titel van het artikel is:
Breuken moeilijk? Welnee, elk kind kan het, met een stapsgewijze les.

Ik zeg dit natuurlijk al jaren. Heel veel mensen hebben echter geen idee dat dit achter hun gevoel van ‘ik kan niet of niet goed rekenen” zit. Dat, als rekenen je niet vanzelf afgaat, dit nogal eens komt omdat het je op de basisschool niet goed is aangeleerd. Er wordt gewerkt aan onthouden en tot op zekere hoogte begrijpen (soms door trucjes toe te passen). Maar er wordt onvoldoende gericht en veelal niet gedifferentieerd geoefend. En als de rekenvaardigheden dan door training vervolgens niet of niet goed zijn ingeslepen, ontstaat niet het gevoel van competentie, maar juist van falen, het niet kunnen en het niet leuk vinden…Dat is dus ook het geval bij sommigen van onze jongeren in het project OntwikkelWijs. En soms ook bij ons…. Voor mij is het een van de belangrijkste redenen om in het project OntwikkelWijs blijvend een bijdrage te leveren aan het versterken van de leervaardigheden van de thuiszittende jongeren.

Het artikel komt uit dagblad Trouw van vandaag:
Breuken moeilijk? Welnee, elk kind kan het, met een stapsgewijze les

De auteur is : AYDIN CIHANGIR, NEDERLANDS MATHEMATISCH INSTITUUT EN BEDENKER VAN FOUTLOOS REKENEN

Het is de minister van onderwijs, Arie Slob, niet gelukt om de Tweede Kamer te overtuigen van het belang van een nieuwe rekentoets voor middelbare scholieren (Trouw, 23 januari). De toets zou – naast het plan om breuken uit het curriculum van het basisonderwijs te halen – de nieuwste oplapmaatregel zijn van de minister om het rekenonderwijs te redden.

Dat de nieuwe rekentoets niet wordt ingevoerd is goed nieuws. Met deze nieuwe en tijdelijke rekentoets zou de minister weer de focus leggen op het testen van het niveau aan het eind van de schoolcarrière, in het voorlaatste of laatste schooljaar, in plaats van het probleem aan te pakken bij het begin van de schoolcarrière, op de basisschool.

Tot op heden wordt er te weinig gerept over het feit dat het probleem in het rekenonderwijs een voortvloeisel is van het feit dat kinderen onvoldoende rekenvaardigheid bezitten als zij de basisschool verlaten. Daarom mag het duidelijk zijn dat het afschaffen van breuken of kinderen aan nog meer toetsen onderwerpen hen niet zal helpen verder te komen.

Het probleem met het te lage niveau van de rekenvaardigheid van kinderen en jongeren ligt in de basis. Kinderen wordt van begin af aan niet goed aangeleerd hoe zij moeten rekenen. Dat moet dan ook worden aangepakt.

Iets moeilijks

Verbeteringen in het fundament van het rekenonderwijs zijn hard nodig om de dramatische daling van het niveau een halt toe te roepen. Door slechte lesmethoden op de basisschool zien kinderen rekenen als iets moeilijks.

Veel leerlingen ontwikkelen daardoor niet hun rekenvaardigheid, maar juist een aversie tegen rekenen. Zij krijgen een deuk in hun zelfvertrouwen omdat het te moeilijk lijkt, terwijl het een basisvaardigheid is. Een rekentoets zal dit alleen maar erger maken.

De voorgestelde toets moest in het allerlaatste schooljaar de vaardigheden meten waarvan het fundament al op de basisschool gelegd had moeten worden. Het voorstel om een elementair onderdeel als bijvoorbeeld breuken af te schaffen, is ingegeven door een verkeerde motivatie, namelijk dat dit aspect van het rekenen nogal moeilijk zou zijn.

Rekenvaardigheid is voor allerlei gebeurtenissen in het leven van belang. Daarom moeten we het onderwijs niet uitkleden omdat we kinderen niet onzeker willen maken over hun rekencapaciteit, maar ervan uitgaan dat ieder kind foutloos kan leren rekenen.

Een wiskundeknobbel bestaat niet, goed rekenonderwijs wel. Het begint bij het duidelijk weergeven van getalsmatige concepten. Begin met hele getallen, kom daarna met kommagetallen en dan (natuurlijk) met breuken. Hierdoor worden de verschillen hiertussen voor de leerling concreet en ontdekt het kind het principe van de getalbewerkingen. Pas daarna kan een kind dit toepassen in rekenopgaven.

Het oefenen van deze getalbewerkingen leidt ertoe dat een leerling zich meer en meer veilig in de stof voelt en gaandeweg steeds makkelijker gaat rekenen. Want oefening baart kunst, na een goede instructie van de leerkracht.

Kortom, hopelijk legt minister Slob het advies om ‘moeilijke’ breuken af te schaffen naast zich neer. En maakt hij zich niet meer druk over de rekentoets aan het eind van het voortgezet onderwijs. Want dat is rijkelijk laat, zeven jaar te laat om precies te zijn. Terug naar de basis van het rekenen om uiteindelijk zelfverzekerd en met veel plezier te kunnen rekenen, dat moet de focus zijn van de minister. Niet kinderen onderwerpen aan onzeker makende toetsen en het afschaffen van fundamentele onderdelen uit de rekenvaardigheid.

Tot zover het artikel.

Vandaag was het tijd om Mértola grondiger te leren kennen. Tot nu toe was ik er ondanks de fraaie blikken op het kasteel, de rivier, de witte huisjes en de brug vooral door en langs gereden. Ik heb er met de topograaf een kort gesprek gehad, waarna we een rondtoer maakten oa. naar het stuk grond dat ik heb gekocht en ik heb er boodschappen gedaan bij een kleinere supermarkt. Je rijdt er eigenlijk gemakkelijk heen. Als je vliegt op Faro / de Algarve rijd je met je gehuurde auto via de snelweg die langs de kust naar de Spaanse grens loopt. Bij Altura sla je af en neem je de autoweg (80 km) naar Béja. Op enig moment kun je rechts naar Mértola. De stad ligt op de grens van de Algarve en Alejento en aan de rivier de Guadiana. Deze rivier vormt voor een groot deel de grens met Spanje.

De bevolking van Mértola heeft verschillende culturele achtergronden.Dat komt door de geschiedenis. Voordat de Moren het gebied overheersten waren er verschillende groepen die met elkaar en met de Romeinen verschillende oorlogen uitvochten wie de macht had over het zuiden van Portugal en Spanje. Van zowel de Romeinse als de Moorse overheersing vind je veel overblijfselen terug. De Igreja Matriz, de kerk van Mértola, is duidelijk van ver te zien en was oorspronkelijk een moskee. Het is de enig overgebleven moskee van Portugal. Toen de kruisridders het gebied namens de toenmalige koning weer terug veroverden werden alle moskeeën omgebouwd tot kerken. Gelukkig hebben de bouwers delen van de oorspronkelijke moskee in tact gelaten, zoals ze dat ook in Zuid-Spanje hebben gedaan (Granada, Sevilla, maar vooral Cordoba) zodat we ook nu nog kunnen genieten van het prachtige mozaïek. Bijzonder zijn de overblijfselen van een kleine Moorse nederzetting, aan de voet van het kasteel. Ik heb er wat foto’s van gemaakt. Ik zal een mapje maken op Google drive en de link naar die map met verschillende foto’s aan dit blog toevoegen https://drive.google.com/drive/folders/1Akzf62o0vp2hK6GIc1WO4cgCGt7duFYY?usp=sharing
In het midden van de negentiende eeuw hebben de Engelsen de Portugezen geholpen met het ontwikkelen en ontginnen van het mijnbouwgebied bij Mértola. Het koper werd vervoerd per schip via de Guadiana naar de zee en vervolgens naar Engeland. Maar ook per trein. Als ik uit mijn raam kijk zie ik de restanten van de voormalige spoorbaan liggen. In de mijnwerkersdorpjes zijn de kleine mijnwerkershuisjes volgens Engels voorbeeld nog volop te vinden. Halverwege de jaren zestig bleek het koper niet meer rendabel te delven en zakte de economie in dit deel van Portugal
in. Het toerisme trekt echter aan, dankzij diverse investeringen uit Europa voor restauratie en vernieuwing van voormalige mijngebouwen en door de
aanleg van wandelpaden door het prachtige gebied en de verschillende recreatiemogelijkheden als raften, roeien, zwemmen, lange afstand wandelingen, birdwatching etc. etc.
Op dit moment ziet ik veel campers door het gebied trekken, ook Nederlandse, maar vooral Engelse.

Van de website ‘Saudades de Portugal’ die ik hieronder als zeer lezenswaardig heb weergegeven de volgende tekst:

Mede omdat het zo lekker warm en zonnig was vandaag, heb ik ontzettend genoten van mijn bezoek. En af en toe de tijd genomen om even op een bankje wat te mijmeren en een foto of filmpje te maken.

Ontzettend goede info-websites waar ik gebruik van heb gemaakt en die ik uitprint, verzamel en in een mapje doe als mensen op bezoek komen:
1. Over de historie van Mértola, met o.a. de multiculturele samenstelling van de bevolking, de economie, de ligging aan de rivier en de bouw van het kasteel.
Website: https://saudadesdeportugal.nl/terug-in-de-tijd-in-mertola/
2. De Arabische oorsprong van de naam Mértola
https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Taifa_M%C3%A9rtola 
3. Wandelroutes en andere informatie over de streek rondom Mértola https://www.wandeleninportugal.info/natuurpark_guadiana/
4. Nog een site met wandelroutes en veel andere handige informatie
https://www.wandeleninportugal.info/beja-en-omgeving/

Een van de volgers van mijn blog, Marianne S., reageerde dat ze niet uit mijn blogs kon opmaken waarom ik in Portugal wil gaan wonen, wat de aanleiding en de doelen zijn geweest. En, of ik dit misschien een te persoonlijke vraag vond. Zeker, dat is het, maar het is ook een terechte vraag. Zo direct heb ik er niet over geschreven. Ik ga het nu alsnog doen, maar ik vind het wel een uitdaging hoor.

Het naar Portugal gaan heeft een onderliggend persoonlijk element. Als ik dat zou beschrijven heeft het wel iets van het beschrijven wat ik de laatste jaren over mezelf heb geleerd. In de verschillende blogs kun je tussen de regels door denk ik wel lezen (er uit opmaken) wat ik mee- en doorgemaakt heb, hoe ik me door alles heen geworsteld heb, welke ontwikkelingen ik heb doorgemaakt en welke lessen ik heb moeten leren.
Voor het overgrote deel heeft het echter te maken met mijn energiebalans. De directe aanleiding is fysiek van aard. Als je me kent, ken je mijn drive voor veel, ik wil veel weten, aan veel dingen mee doen, alles goed doen, veel voor anderen willen doen etc. Deze drive komt uit een ver verleden. Door het jarenlange gevecht dat ik ben aangegaan in het gezin waar ik uit om om gezien, gehoord en gerespecteerd te worden. Ik ben klein van stuk.
Ik heb dus flink gewerkt aan mijn competenties, talenten, strijdvaardigheid en mondigheid om zo, naar ik hoopte, gehoord, gezien en gerespecteerd te worden. De hulpverleners waar ik in de loop van de jaren mee gespiegeld
heb geven aan dat ik kort gezegd al in mijn jeugd in de overlevingsstand kwam te staan en dat dit gedrag is geworden. Er zijn fasen in mijn leven dat
dit gedrag mij veel heeft gebracht, mij geweldig geholpen heeft om overeind te blijven en door te kunnen gaan. Om mijn eigen talenten en competenties (en ambities) te kunnen blijven ontplooien. Sterk zijn en doorgaan was in
verschillende fasen van mijn huwelijk belangrijk voor mijn echtgenoot
Kees, die de veranderingen in het onderwijs niet goed kon matchen met zijn visie op onderwijs, zijn verwachtingen als docent, zijn enthousiasme voor het vak en het omgaan met zijn leerlingen. Sterk zijn en doorgaan, hoe dan ook, was ook belangrijk voor mijn kinderen. Zeker na het overlijden van Kees in 2003 toen zij 14 en 17 jaar waren. Maar dit overleven, dit overlevingsgedrag, dat hoofdzakelijk in het hoofd plaatsvond en soms
nog steeds plaatsvindt en dat tegelijkertijd het lijf veronachtzaamt, heeft een prijs gehad. Ik had een tomeloze energie en was kerngezond in alles tot ik een jaar of 40 was. Toen stak de reumatoïde artritis op, een chronische immuunziekte. Achteraf begrijp ik dat elk lichaam signalen afgeeft als
je het te lang te zwaar belast en dat, als je dat negeert, het consequenties heeft. En ik weet nu dat ieder lijf andere signalen afgeeft en er anders
op reageert meer of minder heftig. En dat je, om erger te voorkomen, je aan de bak moet met jezelf. Ik heb dat niet gedaan, of te laat. Je moet het overlevingsgedrag bij jezelf leren herkennen en je moet zelf of met de hulp van anderen leren hoe je dit kunt aanpassen om echt te kunnen overleven. Geestelijk en fysiek. Wilskracht is mooi, maar ik realiseer me nu beter dat je er voor moet zorgen altijd beter in balans te blijven. Balans in je energie. Dat je niet steeds maar door moet gaan, omdat je denkt dat je dat wel aankunt of omdat je denkt dat men je nodig heeft, of dat je onmisbaar bent …. het zijn excuses.
De omgeving heeft hierin ook een rol. Als ze het al zien, als ze het al willen zien en er over met je in gesprek willen.
Is het tot zover nog te volgen?

Energiebalans was verstoord.
Nadat mijn zoon uit huis was gegaan, dacht ik voldoende energie te hebben om tot mijn pensionering te kunnen werken. Dat viel flink tegen. Ik was senior consultant voor een onderwijsadviesbureau. Dat betekende lange dagen. Voorbereidend werk, reizen naar allerlei uithoeken in het land, soms overnachten in een B&B, onregelmatig eten, stressvolle groepstrainingen, adviesgesprekken, slecht werkklimaat in de tochtige ruimtes, auditief zwaar. Ik hoor met een oor niets, ik heb daar een BAHA en in het andere oor een gehoorapparaat. Ik kan geen richting bepalen en als mensen niet goed articuleren versta ik de helft niet. Om mijn werk als consultant goed te kunnen doen, stopte ik ontzettend veel energie in de
voorbereiding, ging lopen bij de uitwisselingen, stelde veel vragen, liet
mensen dingen herhalen, ging intensief begeleiden etc. etc. Om toch top te kunnen presteren, hield ik mezelf qua balans niet in de gaten. Ik ging eigenlijk in mijn oude overlevingsgedrag zitten en negeerde alle signalen. Zoals ik het vanaf jongs af aan had gedaan en wat mij altijd goed afging…..
In september 2017 was mijn energiebalans echt zwaar verstoord, ik wilde er zelf absoluut niet van horen, maar op mijn werk hadden ze het prima in de gaten. Ik kon met een regeling weg, maar in februari 2018 was ik nog niet boven Jan. Op dat moment meldde ik mij in overleg ziek.

Waarom dan of beter gezegd daarom dus Portugal.
Om mijn energie beter in balans te krijgen, liefst terug te krijgen!

Allereerst ben ik naar Portugal gegaan vanwege het klimaat: de droge warmte. Het is ’s winters ’s nachts ook koud, het vriest alleen niet, en het
heeft een minder vochtig klimaat dan in Nederland. Ik hou, omdat mijn lijf zichzelf minder warm hoef te houden, meer energie over.
Ik ben weg uit de drukte, ik moet en hoef minder, waardoor ik ook
minder energie in iets goed kunnen horen hoef te steken.
Derde reden is dat ik door het negeren van alle signalen ook allerlei
voedselallergieën heb opgelopen. Het mediterrane eten maakt dat ik
het voedsel waar ik allergisch voor ben goed kan vermijden.

Je kunt terecht aan mij de vraag stellen waarom het zo lang heeft geduurd voor ik echt naar mijn lijf wilde en leerde luisteren. Waarom ik zo hardleers was. Tsja, dat heeft echt te maken met het aangeleerde overlevingsgedrag. Wat zo lang goed voor mij heeft gewerkt.
Conclusie is dat ik laat door had dat het tegen mij ging werken en dat is een pittige les geweest.
En als ik om me heen kijk heb ik nog geluk gehad. Anderen krijgen veel zwaardere consequenties te verwerken!

Het is een lang en persoonlijk verhaal geworden. Misschien ben je
halverwege al afgehaakt omdat je dit niet allemaal wilde weten. Maar
ik vond de vraag terecht, dus bij deze.
Ik leg de lat niet hoog: ik hoop en verwacht dat het hier met mijn energie niet slechter zal gaan dan in Nederland. Hopelijk beter.
Ik ben benieuwd naar de reacties. Is het herkenbaar?

Wie dacht dat ik hier in Bens rustig kon gaan zitten bijkomen, ik hoopte er zelf toch wel een beetje op, heeft het mis. Tuurlijk, je weet dat ik in een zonovergoten, over-rustig dorpje buitenaf met prachtig uitzicht en prachtige zonsondergangen. Er is echt niets te doen. Het staat er gewoon mooi te wezen in het landschap met de ruïnes van de spoorlijn waar vroeger de treinen met kopererts over reden richting Pomarão, Waar het overgeslagen werd op schepen richting Engeland, waar het verwerkt werd tot het koper zoals we het kennen.
En je weet dat het bouwproject nog maar in voorbereiding is en dat ik op dit moment zijdelings wat doe voor het project in Emmen….

En toch ben ik zo druk als een klein baasje … zo voelt het tenminste.
Mijn dag begint elke ochtend om half 8, 8 uur. Na douchen en aankleden maak ik ontbijt. Ik geef toe dat ik met het klaarmaken veel langer bezig ben dan vroeger, omdat ik veel meer groente en fruit toevoeg bij de haverboterham zonder gluten en de groene thee.

Na het ontbijt is het afruimen en afwassen. Er is wel een afwasmachine, maar voor een persoon ben je dagen bezig een machine vol te krijgen en de ontbijtafwas is zo gedaan. Ondertussen lees ik de digitale krant uit Nederland, beantwoord allerlei mailtjes en zoek dingen uit. Breng groenteafval, plastic en papier naar de speciale verzamelbak naast het piepkleine kerkje en kijk in de postbus. Met name of de medicijnen die ik vergeten was mee te nemen en door Rob zijn nagestuurd, al zijn gebracht. Vanmorgen lagen ze er. Gelukkig.

Het bouwproject.
Gisteren heb ik Francisco, die de topografische kaart voor me heeft gemaakt en nog een kop koffie van me tegoed had, in Mértola opgehaald. We zijn eerst naar het huisje gereden in Tamejoso waar ik na 1 maart intrek

en daarna naar mijn stuk land, even buiten Mina de S. Domingos.

• 

We hebben tijdens de autorit (alles binnen een straal van 18 km) gesproken over hoogtes, elektriciteit, wifi, wateraanvoer en -afvoer, een gedegen aannemer/bouwer kozijnen, isolatie en op de plot enorm genoten van de stilte en de weidsheid.

Hierna heb ik Francisco teruggebracht naar Mértola en hem de beloofde koffie aangeboden. We hebben op een terrasje (20 graden) afspraken gemaakt over zijn hulp en advies, waarna hij terugging naar zijn werkplek bij de gemeente. Ik heb nog even een paar boodschappen gehaald.

Portugees leren.
Ik neem me voor nu echt tijd te besteden aan het in de praktijk brengen van het Portugees. Ik val, als ik het even niet meer weet, steeds te snel en gemakkelijk terug op het Engels. Vooral omdat de mensen die ik spreek ook Engels kunnen spreken, maar ik wil zeker ook met de mensen hier in het dorpje wat kunnen praten. Hier kom ik zeker op terug.

Het project OntwikkelWijs.
Vanmiddag is de presentatie van de methodiek die we hebben ontwikkeld op basis van het CARE-model van prof. Alexander Minnaert (RuG) c.s. in de Stenden Hogeschool in Emmen. Er komen vooral professionals en bestuurders en de politiek is er. Ik ben er niet bij, maar ik heb er vertrouwen in dat de presentatie iets bij draagt aan de bewustwording van de oorzaken van het onnodig en meer dan gemiddeld uit het onderwijs vallen van jongeren met een beperking als ASS en ADHD.
Ben benieuwd naar de ervaringen.

Maandag 4 februari 2019. Er is veel om te leren, veel dat anders gedaan moet worden dan voorheen, er is veel om mee te maken, te ondernemen, te doen… Ik heb het overzicht wel, maar ik wil en moet stapje voor stapje ergens beginnen. Laat ik beginnen met het huisje in Bens:

Misschien overdrijf ik, maar volgens mij staan er zo’n 30 huizen in Bens. Voor het merendeel oudere mensen die heel nieuwsgierig zijn naar mij. Ze wonen allemaal in dit soort huizen. Mijn vakantiehuis heeft een grotere woonkamer/ keuken, 2 slaapkamers met badkamer, een bijkeuken en een ketelruimte. Geen tuin. Het zitje voor het huis heeft bijna de hele dag zon. Ik heb er naast de eigenaar en zijn vrouw een vreselijk aardige dame ontmoet die redelijk Nederlands spreekt, Bernadette. Ze heeft 30 jaar in Nederland gewoond. Zij en haar man zijn na zijn pensionering teruggegaan naar Portugal, maar hij is inmiddels overleden. Haar kinderen en kleinkinderen wonen in Nederland en vragen haar steeds of ze bij hen komt wonen. Maar het klimaat houdt haar tegen… Ze vertelt veel, legt veel uit. Geeft me zoals alle mensen hier een zak vol sinaasappels en citroenen, de bomen zitten er vol mee nu.

Omdat het hier allemaal zo op elkaar lijkt en ik steeds verkeerd reed, ben ik gisteren na het brood bakken rond gaan lopen, in de zon was het 14 graden, heerlijk. Ik heb het nu allemaal in mijn hoofd zitten. Maar vanochtend, na het krabben van de achterruit, reed ik toch nog een keer verkeerd. (In de Algarve had het ook licht gevroren hoorde ik van Elly). Maar een vriendelijke dame, de zus van Bernadette, Barbara, wees me de goede kant op. Het dorp is zo klein, zo moeilijk kan het toch niet zijn, denk ik, maar toch is het verwarrend.

Echter, vanavond reed ik na mijn trip naar Faro, zo naar mijn huisje en parkeerplek. Yippeeh …. het duurt even ..

Vandaag had ik in respectievelijk San Bras de Alportel en St. Barbara (bij Faro) een ontmoeting met mijn makelaar Elly van Hulst, bij haar thuis, en de architect in zijn kantoor. We hebben alles doorgesproken en hij kan nu verder. Wat verder uitgezocht moet worden is de plek van de toegangsweg. Blijft die zo of verandert die nog door een gepland project van de buren? Hoe gaan, beter gezegd hoe kunnen we de elektra, verwarming en water concreet doen. Verder hebben we gesproken over de kleur van het huis en de schoorstenen (wit) en de dakpannen (Florence kleur), de grootte van gastenverblijf en hoofdgebouw, de indeling, de terrassen, de grootte van het souterrain en wat ik er mee wil doen, hoe het water van het dak hergebruikt kan worden etc. etc. Ik wil erg graag houten kozijnen, maar omdat ze in dit gebied door het klimaat en de zon veel te lijden hebben is dat niet slim. Elly nam mij mee naar een kozijnenmaker die aluminium kozijnen maakt met de uitstraling van hout. Ziet er absoluut niet ‘nep’ uit, want dat wil ik natuurlijk voorkomen. Rob zoekt uit wat de mogelijkheden zijn op het gebied van energie en vooral wat het kost. Ik ga alvast onderzoek doen naar de kosten van het bouwen en allerlei keuzes die te maken zijn, zoals die van de kozijnen en, deuren, keuken-, badkamerspullen, hekwerk etc. . Tips zijn natuurlijk welkom.

Voor dit blog vandaag is het leuk over een gebeurtenis te vertellen tijdens de heenreis naar Faro. Vanuit Bens kun je via de Spaanse kant van de grens rijden, maar ook via Mertola, de Portugese kant. De heenweg reed ik via de Spaanse kant. De eerste 16 km was het heerlijk steil en bochtig en reed ik door een haast verstild landschap. Tot Pomorão, precies op de grens van Spanje en Portugal bij een hele grote dam in de grensrivier de Guadiana. Wat is het hier prachtig! De weg wordt daar beter en wat breder. En daar gebeurde iets bijzonders. Je ziet vooral op de Veluwe en andere bosrijke gebieden in Nederland waarschuwingsborden voor overstekende herten en wilde zwijnen. Maar ik heb deze dieren nog nooit echt zien oversteken.

Vanmorgen zag ik binnen een kwartier beide diersoorten langs de weg. Eerst stonden vier hele donkerbruine zwijnen op een rijtje links langs de kant van de weg op het punt om over te steken. Naar een beter voedselgebied misschien. Ik was al behoorlijk dicht bij. Ze aarzelden en sprongen toen ik op 20 meter afstand langs raasde terug het kreupelhout in. Gelukkig, denk ik maar. Nog geen 200 meter verder zag ik het hoofd van een hert uit de bosjes steken en vervolgens de weg op komen en er volgden er meteen acht. De afstand was gelukkig groter en ik matigde mijn snelheid, waardoor ze tijd genoeg hadden om allemaal veilig de andere kant te bereiken. Dit is me in Nederland nog nooit overkomen en hier gebeurde het twee keer in een kwartier tijd. Prachtig, mijn dag kon niet meer stuk.

Weer in Bens, voel ik me moe, en neem me voor vroeg met een spannend boek naar bed te gaan. Morgen komt de eigenaar naar de wasmachine kijken die ik zaterdag heb gebruikt. Volgens mij lekt die…

Bij het uitchecken was de receptionist van het hotel in Cáceres vanmorgen iets te enthousiast. De koelbox gleed van het karretje en alles lag verspreid over de hotelvloer bij de receptie. Ik hoopte dat het geen slecht voorteken was en dat er vandaag niet nog meer pech in het verschiet lag. De receptionist vond het vreselijk natuurlijk. Als genoegdoening kreeg ik de halve fles rode wijn cadeau die ik gisteren op de hotelkamer zag staan en ik kreeg drastische korting op mijn parkeerkosten. Mooi wel. Nu ik dit blog schrijf is het vandaag inderdaad voor mij bij dit ene incident gebleven. Bij Badajoz op de grens van Spanje en Portugal zag ik wel een vrachtwagen op de kop in de berm zal liggen. En daar schrok ik echt even van, omdat het vrij stijl afliep daar en het voor de chauffeur moeilijk moet zijn geweest uit de cabine te klimmen.

De reis naar het eindpunt, Bens, een gehuchtje dat in de buurt ligt van de grond die ik gekocht heb, was meer dan 400 km. Nadat ik Cáceres uit was, en dat was nog best een opgave vanwege de smalle straatjes en de scherpe en stijle bochten, reed ik richting Portugese grens en waren het geen snelwegen meer, maar 80 km wegen. Vooral op de slechte delen met hobbels en gaten kon ik de 80 zelfs niet eens halen! Ik heb er dan ook 5 uur over gedaan.
Het landschap tot Badajoz, dat halverwege de trip op de grens van Spanje en Portugal ligt, was prachtig. Vooral veel olijfbomen, die oude veeltakkige en de piepkleine, die net uit de grond lijken te springen. En daaronder veel bruine koeien met hun kalfjes en veel schapen met lammetjes !
Na Badajoz werd het genieten. Naar het zuiden door het Portugese natuurgebied Parc National do Vale do Guadiana. Hier loopt de grensrivier Guaniana, waar ik ook op kijk straks. Zo prachtig, met veel heuvels en dalen en fantastische vergezichten. Het was zo rustig op de weg dat ik met gemak rond kon kijken. Omdat ik tijd genoeg had, ben ik twee keer extra uitgestapt in een dorpje met zo’n klein kantineachtig cafeetje voor een zwarte koffie (0,80 cent!). Er zaten veelal boeren die even (?) aan het chillen waren en een pot bier dronken. Veel foto’s van voetbalclubs aan de muur. Ze keken volgens mij wel een beetje raar op dat een vrouw, een buitenlandse vrouw nog wel binnenkwam. Maar even later was de belangstelling weg en dat was maar goed ook, Een keer stopte ik in een dorpje waar de sinaasappelbomen langs de hoofdweg vol hingen met sinaasappels die klaar waren om geplukt te worden! Ik had de neiging dat meteen te doen en lekker wat sinaasappels te scoren.

Mijn gastvrouw Maria heeft ze ook in de tuin en er liggen nu 6 dikke grote sinaasappels (en 6 grote citroenen) boordevol sap op de fruitschaal op tafel.
Ik heb me vast voorgenomen ook fruitbomen in de tuin te planten.

Het vakantiehuis dat ik een maand heb gehuurd staat in Bens. Morgen zal ik een paar foto’s maken. Nu regende het en waaide het best hard.

Na enig heen en weer gebel (ze kennen in Portugal geen adressen, alleen coordinaten en dat is vaak gokken waar het nou precies is) kwam Alexandre mijn kant op. Ik werd heel hartelijk ontvangen, dat wil in Portugal zeggen omhelsd, door hem en Maria. Van oorsprong komen ze uit Frans Mozambique maar zijn al veertig jaar woonachtig in Portugal.

Een charmant, open, serieus ouder stel, dat nog een huis heeft in Bens en een bij Lissabon. Waar ik van harte wordt uitgenodigd.
Ze vertelden dat een van hun zoons met een Nederlands meisje is Utrecht is getrouwd. Ik was verrast, wat leuk! Ze hebben geholpen bij het uitladen van de auto en meteen hun hulp aangeboden bij het vinden van markten en winkels waar ik mijn speciale spullen kan kopen. Zelf brood bakken zal het wel worden denk ik. De rest is goed beschikbaar, als je weet waar. En wanneer want er komen op vaste dagen in de week marktkooplui in de kleine gehuchtjes . Handig. Het schema is op de koelkast geplakt.

Maandagmiddag ga ik naar Faro. Naar Elly van Hulst, de makelaar waar ik de grond van gekocht heb en naar de architect José om de voortgang te bespreken. Morgen, zaterdag, geen blog, ik ga even chillen en rondlopen en rondrijden om me te oriënteren (en daar een paar foto’s voor het blog van te nemen) en om wat boodschappen te doen.